OBSESİF KOMPULSİF BOZUKLUK (OKB)
OKB (Takıntı hastalığı) nedir?
Obsesif-kompulsif bozukluk (OKB), zihni sürekli olarak meşgul eden, kontrol edilemeyen ve rahatsız edici bir takım düşünce, imge ve dürtüler (takıntı ya da obsesyon) ile kişinin kendini yapmaktan alıkoyamadığı tekrarlayıcı bir takım davranışlarla (zorlantı ya da kompulsiyon) karakterize ruhsal bir bozukluktur.
Obsesyon ve kompulsiyonlar, kişinin yaşamını derinden etkiler ve çeşitli işlevsellik alanlarında belirgin sıkıntıya yol açar.
Rahatsız edici düşünce veya dürtüler, kendilerinden kurtulmak için sergilenen yoğun çabaya rağmen geri gelmeye devam ederler.
Bunların neden olduğu ruhsal gerilimi azaltmaya yönelik zorlantılı davranışlar ise OKB’nin kısır döngüsünün gitgide pekişmesine yol açar.
OKB belirtileri nelerdir?
Obsesif-kompulsif bozukluk genellikle hem obsesyonları hem de kompulsiyonları içerir. Ancak sadece obsesyon veya sadece kompulsiyon semptomlarının görülmesi de mümkündür.
Obsesyonların ve kompulsiyonların aşırı ya da mantıksız olduğu kişi tarafından fark edilebilse de, bu durum tek başına OKB’nin iyileşmesi için yeterli değildir.
Takıntıların genellikle kendilerine ait temaları vardır, örneğin:
- Bulaş veya kirlenme korkusu
- Emin olamamak ve belirsizliğe tahammül edememek
- Düzen ve simetri ihtiyacı
- Kontrolünü kaybederek kendisine veya başkalarına zarar verebileceği yönünde sıkıntı veren düşünceler
- Cinsel veya dini konularla ilgili, sıkıntı veren, istenmeyen düşünceler
OKB çocuğu ve aileyi nasıl etkiler?
OKB’si olan bir çocuk ya da genç, sıkıntıyı geçici olarak azaltmak için kompulsiyonlara veya ritüelleşmiş davranışlara başvurabilir.
Örneğin, anne ya da babasının bir trafik kazasında ölmesini “önlemek” amacıyla her saat başında bir nesneye üç kez vurma ihtiyacı hissedebilir.
Çocuk mantıksal olarak iki davranışın bağlantılı olmadığını bilse de, takıntıların neden olduğu sıkıntı, sağlıklı düşünme yetisini geçici süreliğine devre dışı bırakarak bu davranışı sergilemek yönünde çok güçlü bir baskı hissetmesine yol açabilir.
OKB belirtileri sadece hastalığa sahip olan çocuğu değil, tüm aile bireylerini ve sosyal çevresini de etkisi altına alabilir.
Örneğin, çocuğun kompulsiyonlarını belirli zaman ve yerlerde (örneğin evde sabah 9:00 gibi) tamamlamakta ısrar etmesi, çocuğun okula, aile bireylerinin ise işe geç kalmasına neden olabilir.
