SOSYAL KAYGI BOZUKLUĞU (SOSYAL FOBİ)
Sosyal Fobi nedir?
Sosyal anksiyete bozukluğu (ya da sosyal fobi), başka insanlar tarafından gözlemlenme (örn. tüm gözlerin kendi üzerinde olduğu, her hareketinin etraflıca incelendiği) ya da küçük görülme (aşağılanma, alay konusu olma, zayıf ve çaresiz gözükme vb.) ile ilişkili belirgin ve süreklilik gösteren bir kaygı durumudur.
Sosyal fobisi olan bireyler, yabancılarla konuşma, gruplara katılma ya da telefonla konuşma gibi sosyal etkileşim gerektiren durumlarda yoğun kaygı yaşarlar.
Başkalarının bakışlarının ya da dikkatinin bireyin üzerinde olduğu durumlar çoğu kez sosyal kaygı belirtilerini tetikler. Bu durumlar arasında diğer insanlar zaten otururken bir odaya girmek, halka açık yerlerde yemek yemek ya da bir topluluk önünde herhangi türde bir performans sergilemek (tahtaya kalkmak, derste söz almak, bir sunum yapmak vb.) sayılabilir.
Sosyal fobisi olan kişiler, diğerlerinin bakışları kendilerinin üzerinde iken küçük düşürücü duruma düşmekten veya utanç verici davranışlar sergilemekten korkarlar.
Sosyal anksiyetenin başlangıcı hakkında yapılan araştırmaların verileri, büyük oranda çocukluk ve ergenlik dönemine işaret etmektedir. Bu dönemde tanınmayan ve uygun şekilde tedavi edilmeyen sosyal anksiyete belirtileri ilerleyen yıllarda gitgide şiddetlenebilir ve erişkin yaşamda da birçok alanda zorluklara yol açabilir.
Sosyal Anksiyetenin Belirtileri
Duygusal ve davranışsal belirtiler
Duygusal ve davranışsal belirtiler
Duygusal ve davranışsal belirtiler
- Olumsuz şekilde değerlendirilebileceği/eleştirilebileceği durumlardan korkma
- Kendini küçük düşürmekten ya da utanç verici bir duruma sokmaktan endişe etme
- Yabancılarla iletişim kurmak ile ilgili yoğun kaygı
- Başkalarının utanmış/kaygılı göründüğünü farkedeceğinden endişelenmek
- Kızarma, terleme, titreme veya ses titremesi gibi kişide utanç duygusu yaratabilecek fiziksel belirtiler sergilemekten korkma
- Utanç verici duruma düşme endişesiyle bir şeyler yapmaktan veya insanlarla konuşmaktan kaçınma
- İlgi odağı olabileceği durumlardan kaçınma
- Bir etkinlik ya da bir etkinliğin beklentisi ile ilişkili kaygı
- Sosyal durumlarda yoğun korku veya endişe
- Sosyal bir etkileşimden sonra kendine dönük performansı analizi veya "kusurları" hakkında düşünüp durma
- Sosyal bir etkileşim deneyiminde beklentilerin olası en kötü sonuçlar üzerine odaklanması
Fiziksel belirtiler
Duygusal ve davranışsal belirtiler
Duygusal ve davranışsal belirtiler
- Kızarma
- Kalp atım hızında artış
- Titreme
- Terleme
- Mide bulantısı
- Nefesini ayarlamakta zorluk yaşama
- Baş dönmesi ya da sersemlik
- Zihninin boşaldığını hissetmek
- Kas gerginliği
Sosyal durumlarla ilişkili kaçınma davranışları
Sosyal anksiyete bozukluğu olan gençler/çocuklar için aşağıdaki günlük deneyimlere katlanmak son derece zor olabilir:
- Tanıdık olmayan insanlarla veya yabancılarla etkileşim kurmak
- Toplu etkinliklere veya sosyal toplantılara katılmak
- Okula gitmek
- Konuşmaları başlatmak
- Göz teması kurmak
- Karşı cinsle arkadaşlık kurmak, iletişim başlatmak
- İnsanların oturduğu bir odaya girmek
- Satın alınan bir şeyi mağazaya iade etmek
- Başkalarının önünde yemek yemek
- Umumi tuvalet kullanmak
